امروزه برای حل مشکل فشار آب در ساختمان‌ها و آپارتمان‌ها از پمپ آب خانگی استفاده می‌کنند، با کمترین هزینه و بیشترین کارایی این مشکل در چند مرحله حل خواهد شد. پمپ آب خانگی انواع مختلفی دارد اما مهم‌ترین پمپ‌هایی که فروش بالایی نیز دارد پمپ آب خانگی بشقابی است.
پمپ آب بشقابی
موارد استفاده پمپ آب بشقابی در امور صنعتی و خانگی بیشتر است. مایعاتی که سنگین‌تر هستند و میزان گرانروی بالایی دارند بهتر است با این نوع پمپ آب پمپاژ شوند. منظور از گرانروی بالاتر، آبی است که غلظت یا چسبناکی آن بیشتر است. مثلاً اگر آب و روغن ماشین را در نظر بگیرید، روغن ماشین گرانروی بالاتری دارد.
انواع پمپ آب بشقابی
این پمپ نیز در دو مدل تولید می‌شود:
- پمپ آب بشقابی جابجایی مثبت
- پمپ آب بشقابی سانتریفیوژی
از مدل سانتریفیوژی برای انتقال و پمپاژ آب‌هایی که گرانروی پایینی دارد استفاده می‌کنند اما در مدل جابه‌جایی مثبت، برای اینکه دبی یا آبدهی پمپ بیشتر شود باید آن را در عمق کم استفاده کرد به معنی دیگر اگر عمق آب کمتر باشد، دبی آن بیشتر خواهد شد. همچنین پمپ آب بشقابی جابه‌جایی مثبت برای خانه‌هایی که فشار کمی دارند بهتر است.
شیوه عملکرد پمپ آب بشقابی
اساس این پمپ، استفاده از نیروی گریزازمرکز و فشار جوی است، به‌این‌ترتیب که آب وارد قسمت پروانه‌های پمپ شده و با استفاده از نیروی گریزازمرکز و فشار جوی با سرعت بسیار بالایی به بیرون پرتاب می‌شود، اما این سرعت برای همه پمپ‌های بشقابی یکسان نیست، در واقع فشار و سرعت آب به چند عامل بستگی دارد که عبارت‌اند از:
- تعداد پروانه‌های پمپ آب بشقابی
- بزرگی قطر پروانه‌های پمپ آب بشقابی
- دهانه خروجی پمپ آب بشقابی
- توان پمپ آب بشقابی (اسب بخار)
هرچه تعداد پروانه‌ها بیشتر، قطر آن‌ها بزرگ‌تر و دهانه خروجی پمپ گشادتر باشد به همان میزان باید توان پمپ آب بشقابی نیز بالاتر برود بنابراین یک پمپ آب بشقابی ۲ اسب بخار، در هنگام انتقال آب سرعت و فشار بالاتری ایجاد خواهد کرد. درصورتی‌که پمپ آب بشقابی هوا بگیرد، راندمان کاری آن کاهش خواهد یافت بنابراین در هنگام نصب این پمپ تمام لوله‌ها باید هواگیری شده و پمپ نیز پس از نصب یک یا دو بار هواگیری شود.
عملکرد پمپ آب بشقابی
در حقیقت می‌توان گفت جزء اساسی این سیستم آبرسانی، پروانه آن است که خود شامل بعضی از منافذ منحنی شکل است. پروانه‌های این سیستم‌ها به طور معمول، در میان دو دیسک واقع می‌شوند.جریان آب در محور خود، وارد این پروانه‌ها می‌شود و در حین چرخیدن، از میان لبه‌های پروانه‌ها، خارج می‌گردد. لازم به ذکر است که پروانه در طرف دیگر، به وسیله یک شافت درایو به موتور، متصل است و با سرعتی بالا، چرخانده می‌شود. این حرکت چرخشی، موجب می‌شود تا مایع، از طریق لبه پروانه در داخل پمپ آب، دارای شتاب شود و به سرعت از آن خارج گردد.
- در این پمپ سیستم مکانیکی پمپ آب بشقابی ، آب را با عمل چرخشی پمپاژ میکند
- نحوه چرخش الکتروموتور به گونه ای قوی است که آب را با فشار بالا پمپاژ میکند
- منافذ منحنی بین دیواره های فلزی طراحی خاصی دارد
- پس از عمل پمپاژ آب پس از عبور از پروانه از شیارهای موازی عبور میکند و شدت جریان پیدا میکند
- پمپ آب بشقابی قابلیت ارتقا تا 5000 دور را نیز دارد
انواع پمپ بشقابی از نظر تعداد پروانه :
پمپ بشقابی تک پروانه
پمپ آب بشقابی تک پروانه همان گونه که از اسم آن مشخص است، دارای یک پروانه و نوعی پمپ گریز از مرکز است. این نوع پمپ به علت داشتن یک پروانه کمتر نسبت به مدل دو پروانه، ارزان تر بوده و در مقایسه با مدل دو پروانه توان پمپاژ کمتری دارد. دبی و هد قابل ارائه توسط پمپ بشقابی تک پروانه کمتر می باشد. مکانیزم پمپ بشقابی تک پروانه به این شکل است که سیال به بخشی که پروانه در حال حرکت است می شود و با اعمال نیروی گریز از مرکز بر آن به سمت جهت مشخص شده خارج می شود. ویژگی هایی نظیر فشار و سرعت مایع متاثر از عملکرد پروانه است و بر این اساس افزایش می یابد ازاین رو سیال مورد نظر به سمت بیرون پمپ هدایت می شود و از آن خارج می گردد.
پمپ بشقابی دو پروانه
این نوع پمپ بشقابی دارای دو پروانه است و می تواند میزان دبی و هد بیشتری را ارائه نماید و در نتیجه حجم بسیار بیشتری از سیال را پمپاژ می کند. افزایش قدرت پمپاژ در مدل دو پروانه موجب می شود برای انوع کاربردهای صنعتی و عمومی مورد استفاده قرار گیرد. اگر تعداد طبقات و واحدهای یک ساختمان زیاد باشد بهتر است از پمپ آب بشقابی دو پروانه استفاده نمایید. به علت توان بالای پمپاژ در پمپ بشقابی دو پروانه آلودگی صوتی بیشتری تولید کرده و قیمت بیشتری را به خود اختصاص می دهد.
مشخصات فنی پمپ بشقابی
عملکرد و مشخصات فنی پمپ آب های بشقابی به شرح ذیل می باشد:
به طور کلی کارایی پمپ آب بشقابی تنها برای انتقال انواع مایعات با ویسکوزیته کم مانند آب، حلال و روغن‌ها و مواد شیمیایی سبک می باشد. یکی از علل مناسب نبودن پمپ بشقابی برای انتقال مایعات یا روغن های با گرانروی بالا این است که این سیالات می توانند باعث سایش و تولید بیش از حد گرما شوند، که این مورد، منجر به آسیب و شکستگی های زودرس دستگاه می شود.
استفاده از پمپ های آب بشقابی برای انتقال مایعات با گرانروی بالا، مناسب نبوده و سبب افزایش ناکارآمدی این دستگاه ها می گردد; چرا که در گرانروی بالا، پمپ بشقابی نیاز به مقاومت و فشار بیشتری برای حفظ میزان جریان مورد نظر می باشد.
از موارد فوق نتیجه می گیریم که بهتر است در گرانروی بالا از پمپ های جابجایی مثبت استفاده شود. این پمپ ها با وجود اینکه عملکرد چندان فوق العاده ای را ارائه نمی کنند ولی از لحاظ فنی کمتر دچار مشکل می شوند. این آسیب کمتر نیز به دلیل آهسته کار کردن پمپ می باشد، چرا که پمپ های بشقابی سرعت بالایی داشته و بیشتر در معرض آسیب هستند.
یک نکته مهم دیگر اینکه:
بر خلاف پمپ جابجایی مثبت، پمپ آب سانتریفیوژ نمی تواند هنگام خشک بودن عمل مکش را انجام دهد؛ به این معنا که لازم است در ابتدا به طور کامل از سیال پمپاژ شده، پر شود. در نتیجه، استفاده از پمپ های سانتریفیوژ برای جریان های متناوب را به شما توصیه نمی کنیم.
